وظایف طحال

طحال یک عضو مهم است که به عنوان بخشی از سیستم لنفاوی در نظر گرفته می‌شود. این عضو تقریباً در تمامی مهره ‌داران از جمله انسان‌ها و سگ‌ها وجود دارد و این عضو در بدن آن‌ها عملیات مهم بسیاری را انجام می‌دهد. طحال انسان در سمت چپ فوقانی حفره شکم، دقیقاً زیر دیافراگم و پشت معده قرار گرفته است. طحال عضو کوچکی است که از اندازه یک مشت دست، بزرگ‌تر نیست. طحال انسان به طور متوسط دارای 12 سانتی‌متر طول، 7 سانتی‌متر عرض، و 4 سانتی‌متر ضخامت است و وزنی حدود 150 گرم دارد. طحال انسان یک عضو نرم است که دارای رنگ بنفش تیره است. بافت‌های این عضو را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، پولپ سفید و پولپ قرمز که مسئول انجام برخی عملیات ویژه هستند. حدود 10 درصد از جمعیت علاوه بر طحال معمول خود دارای یک طحال کوچک هستند. این طحال اضافی، طحال فرعی نامیده می‌شود و هیچ گونه خطری نیز ندارد.
 
مثل هر عضو دیگر درون بدن، طحال نیز به بیماری‌های گوناگون و عفونی حساس است. این شرایط می‌تواند منجر به بزرگی این عضو  شود که با عنوان اسپلنومگالی شناخته می‌شود. این اختلال می‌تواند به طور جدی مانع تعداد زیادی از عملیات طحال در بدن شود. در این مقاله به عملکرد طحال  در بدن انسان و همچنین شرایط پزشکی که در عملکرد طحال اختلال ایجاد می‌کنند، نگاه کلی انداخته‌ایم.
 

طحال انسان چه کاری انجام می‌دهد؟

همان طور که پیشتر اشاره شد، طحال انسان یک عضو مهم سیستم لنفاوی است. عملکرد اصلی آن تولید لنفوسیت است که نوعی گلبول خونی سفید است. بنابراین، طحال بخش جدایی‌ناپذیر سیستم ایمنی انسان است چرا که لنفوسیت‌ها مسئول تولید آنتی‌بیوتیک‌ها برای مقابله با مهاجمان خارجی هستند. آنتی‌بادی‌‌ها عمدتاً با تخریب باکتری، ویروس یا هر گونه میکروارگانیسم یا میکروب دیگری مرتبط هستند که می‌توانند منجر به بیماری‌های بسیاری شوند. این عملکرد سیستم ایمنی طحال اصل کار پولپ سفید عضو است.
 
پولپ قرمز طحال از طرف دیگر بر فعالیت‌های فیلتراسیون، یا به عبارتی حذف سلول‌های خونی قرمز پیر و آسیب دیده از بدن، متمرکز است. این عضو همچنین مسئول نقش مخزن تامین خون در زمان اورژانسی مثل شوک همراژیک یا از دست دادن خون زیاد به دلیل بریدگی یا جراحات نیز می‌باشد. با عمل کردن به عنوان یک فیلتر، طحال همچنان که کار شناسایی سلول‌های خونی قرمز را انجام می‌دهد، حذف این موارد را نیز بر عهده می‌گیرد. سلول‌های خونی قرمز سپس به ماکروفاژها تبدیل می‌شوند که این موارد نیز نوعی از فاگوسیت‌ها هستند. ماکروفاژها نه تنها سلول‌های خونی قرمز را می‌بلعند و هضم می‌کنند بلکه همچنین دیگر میکروارگانیسم‌ها و بقایا را نیز مورد حمله قرار می‌دهد.
 
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم عملکرد طحال این است که درحالی که خون را تصفیه می‌کند مثلاً زمانی که سلول‌های خونی قرمز پیر را تخریب می‌‌کند، آهن و برخی از اجزای مهم آن‌ها را نیز حفظ می‌کند. آهن در طحال به عنوان بیلی‌روبین و فریتین ذخیره می‌شود. یک افزایش قابل توجه در اندازه طحال ممکن است به پارگی منجر شود آهن حفظ شده به این شیوه سپس به مغز استخوان که محل اصلی ساخت هموگلوبین است، منتقل می‌شود. هموگلوبین نوعی پروتئین است که از هم و گلوبین تشکیل شده است و این پروتئین، اکسیژن را از ریه‌ها به تمامی بافت‌ها و اعضای بدن ما ارسال می‌کند. علاوه بر این عملیات، طحال همچنین مونوسیت‌ها که نوعی از لوکوسیت‌هایی هستند که به بلعیدن و هضم باکتریها و میکروارگانیسم‌های خطرناک کمک می‌کنند را ذخیره می‌کند.
 

بیماری‌هایی که می‌توانند عملیات طحال را مختل کنند

بیماری‌های زیادی هستند که می‌توانند به بزرگ شدن طحال منجر شوند و به همین دلیل عملکردهای آن را مختل کنند. بزرگ شدن طحال یا اسپلنومگالی، مشکل اصلی مرتبط با این عضو می‌باشد. شرایطی همچون عفونت، مالاریا، کم خونی، لوپوس سیستمیک، سرطان مثل لنفوم و لوسمی و بیماری‌های کبد مثل سیروز می‌توانند به بزرگی این عضو که ناشی از به دام افتادن سلول‌های خونی اضافی و پلاکت‌ها است، منجر شوند. این مورد به نوبه خود می‌تواند خطر بیماری‌ها و عفونت‌های دیگر را افزایش دهد. برخی اوقات، یک افزایش قابل توجه در اندازه طحال ممکن است به پارگی منجر شود که مراقبت پزشکی فوری را لازم می‌سازد. چنین شرایطی ممکن است عمل جراحی یا برداشتن بخشی از کل طحال را ضروری سازد. دیگر شرایط پزشکی که مانع عملکرد طحال می‌شود، کم خونی داسی شکل است. در این بیماری، سلول‌های خونی قرمز غیرطبیعی، باعث انسداد جریان خون طحال می‌شوند و از این رو باعث وارد شدن آسیب به عملیات آن می‌شوند.
 
این شرایط پزشکی غیرطبیعی را می‌توان با سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی، فراصوت یا یک بیوپسی از مغز استخوان تشخیص داد. پزشک طی معاینه فیزیکی می‌تواند طحال بزرگ شده را تشخیص دهد. یک ارزیابی کلی از علائم به منظور تعیین علت اختلال عملکرد طحال صورت می‌گیرد.
 
یک حقیقت مهم در رابطه با طحال این است که اگر چه که این عضو عملکردهای مهم بسیاری دارد اما این عضو یک عضو حیاتی و ضروری نیست، به عبارتی انسان بدون وجود طحال نیز می‌تواند به زندگی خود ادامه دهد. در صورت جراحی برداشتن کل این عضو، بیشتر عملیات طحال توسط کبد و دیگر اعضای بدن انجام می‌گیرد. با این حال، تنها در صورتی که بخشی از طحال برداشته شود، ممکن است این عضو خودش مجددا بازسازی شود. بنابراین ما می‌توانیم بدون طحال زندگی کنیم، عدم وجود آن می‌تواند خطر عفونت‌ها را افزایش دهد. علاوه بر این موضوع، این مورد همچنین می‌تواند بر مقدار سلول‌های خونی گردش خون و پلاکت‌ها اثر بگذارد. بنابراین، بزرگ شدن طحال را نباید نادیده گرفت و به منظور تشخیص علل زمینه‌ای باید به سرعت آن را مورد بررسی قرار داد.‌
 
طحال در واقع یک عضو ناشناخته است که همه عملکرد آن کاملا درک نشده است و در واقع جزئی از سیستم گردش خون محسوب می شود.
 
وظایف طحال در بدن به طور خلاصه عبارتند از تصفیه خون، بازیافت خون، ذخیره سازی خون، حفظ ایمنی بدن، و تولید لنفوسیت (گلبول سفید خون).
 
منبع: سایت بازل